Abiler Ekşi Sözlük'te Beşiktaş başlığında çok güzel bir analiz var. Hepinizle paylaşmak istiyorum:
"2014/ 2015 sezonu değerlendirmem ve 2015/ 2016 sezonu beklentilerim var. uzun uzun yazayım, cuma akşamı beşiktaş yazmaktan güzel ne var lan şu hayatta?
2014/ 2015 sezonu
öncelikle durup dururken neden 2014/ 2015 sezonu yazacağımdan bahsedeyim kısaca. 2014/ 2015 sezonu şenol güneş eğer doğru analizleri yapabilirse beşiktaş' ın son derece başarılı bir 2015/ 2016 geçirmesi için çok önemli. nedenlerini detaylıca açıklamaya çalışacağım.
slaven bilic' in yönetiminde ve 4-2-3-1 dizilimiyle sezona oldukça kuvvetli görünen bir kadroyla başladık. her pozisyonda kadro içinde alternatiflere sahip olan takımın tek ihtiyacı olan şey maç öncesi analizleri ve maç içindeki hamleleri ustalıkla yapabilen, genç futbolcuların bireysel performanslarını yukarı taşıyabilen bir teknik direktördü. bu ihtiyaçlara slaven bilic' in ne denli cevap verebildiğine bir göz gezdirelim.
1. maç öncesi analizler
slaven bilic' in yanında son derece iyi bir taktisyen olduğunu bildiğimiz edin terzic duruyordu geçen yıl. bu genç analiz uzmanının da etkisiyle bence bilic maç öncesi kadro seçimlerinde, taktik- teknik kararlarda son derece başarılı işler çıkardı. rotasyon uygulaması, formayı hakeden oyunculara vermekten çekinmemesi (kerim frei- olcay şahan seçimi gibi) sezonun son düzlüğüne kadar oldukça etkili ve bence büyük oranda doğruydu. sezon sonlarına doğruysa bu adil, mantıklı ve planlı tavırlarını özellikle necip ve mustafa pektemek takıntısı sebebiyle ayrıldı ve teknik direktör performansında gözle görülür müthiş bir düşüş yaşadı.
2. maç içi hamleleri
bilic' in en zayıf olduğu konulardan biri. beşiktaş' ı bilic yönetiminde neredeyse maç kaçırmadan takip eden biri olarak söylüyorum, maç içi hamlelerinde son derece takıntılı ve saplantılı işlerin adamıydı bilic. neredeyse ilk on birde oynadığı tüm maçlarda 60. dakikada olcay' ı oyundan çıkarması örneği üzerinden gidelim başlangıçta. bir futbolcuyu eğer performansından memnunsan sezon boyunca ilk on birde oynatır ve oyunun gidişatı/ bireysel performans gerektirmiyorsa da oyundan çıkartmazsın. olcay' dan madem memnunsun ve sürekli olarak ilk on birde yer veriyorsun neden her maç 60. dakikada çıkartıyorsun? madem memnun değilsin, neden neredeyse tüm sezon ısrarla on birde görev vermeye devam ediyorsun? üçüncü bir seçenek olarak olcay' ın fizik kapasitesinin 60. dakikadan sonra düşmesi düşünülebilir fakat fenerbahçe maçında gördüğü kırmızı kart haricinde (bildiğim kadarıyla) hiç maç kaçırmamış olcay şahan' ın maç kondüsyonunun takımdaki en iyilerden biri olması gerekmez mi? yani düşünsenize, bir futbolcu tüm sezon boyunca neredeyse istisnasız her maçta 60. dakikada kondüsyon olarak bitiyor olabilir mi? olcay' ın oyundan alındığı her maçta bütün vücut dilinden "yine mi ben (
Küfür Yasak)₆?" dediği rahatlıkla okunuyordu. siz olsanız, 55. dakikada maç motivasyonunuz ne durumda olurdu?
devam etmeden önce burada ayrı bir paragrafta beşiktaş' ın genel taktik kurgusunun yapısına ve maç içinde ne gibi dokunuşlar gerektirebileceğine bakmamız iyi olur.
bilic yönetiminde beşiktaş, sanırım büyük çoğunluğun kabul edeceği üzere, harika bir 0-0 takımıydı. özellikle ligde maç 0-0 devam ettiği sürece rakiplerin çoğunun önde baskı yapmadan, topun arkasına geçip bekleyerek beşiktaş orta saha ve defans bloğuna rahat pas yapabilme imkanı sunmasının bunda etkisi büyüktür. 4-2-3-1 diziliminde beşiktaş' ın ideal kadrosundaki ilk altı isme bakalım:
serdar - franco - ersan - motta / veli - atiba
bu altı oyuncudan oluşan ve takımın tüm hücum başlangıçlarını organize eden grubun ortak özelliği genelde ayaklarının düzgün olması. yani aralarında beş metre ötedekine pas atamaz vaziyette bir tek veli var, o da çoğu zaman hiç riske girmeden topu yakınlarında kim varsa ona iletmekten başka sorumluluk almadan oynayan bir takoz ön libero. yine bu oyuncu grubunun ortak handikapıysa aralarında rakip takım baskısı altındayken pas temposunu yükseltebilen tek isim atiba. bunun haricindeki diğer beş futbolcunun beşi de baskı yediklerinde hiçbir şekilde pas tempolarını yükseltip yedikleri presi kırabilen futbolcular değiller. bu durumda ne yaptılar bütün sezon baskı yediklerinde? ya amiyane tabirle şişirip topu uzaklaştırdılar yada hatalı pas yapıp takımın pozisyon vermesine sebep oldular. (fenerbahçe maçında veli' nin yediği ilk baskıda kaptırdığı topla yediğimiz gol hala hatırımızda)
peki öndeki üç ofansif orta saha ve forvetimiz takım baskı altındayken ne yapmalıydı, ne yapabilirdi ve ne yaptı?
olcay - sosa - töre / demba ba bloğunu da inceleyelim.
1. ne yapmalılardı?
sırtı dönük kazanabildikleri tüm topları altın değerinde kullanmalı, defans bloğu ve veli' nin üzerinde baskı yoğunluğunu azaltmalı, takımı üçlü bir blok halinde (0-0 oynanırken olduğu gibi) rakip sahaya taşımalılardı. bu sayede sürekli önde baskı yapmak durumunda olan rakip takımı sürekli geri koşmaya mecbur bırakmalı ve rakibin gardı düştüğünde bitirici işleri yapmalılardı.
2. ne yapabilirlerdi?
sosa ve töre sırtı dönük top alabilen, gerekirse (özellikle sosa) tek toplarla rakibin fizik gücünü tüketebilen, hem topla dikine gidebilen hem de topu dikine oynayabilen ve olcay - demba ba ikilisine pozisyon üretebilen yetenekte futbolcular. olcay' ın sırtı dönük top alabilme ve topu ayağında tutabilme yeteneği yok. olcay rakip ceza sahasına harika zamanlamalı koşular atabilen ve ceza sahası içinde ince işler yapabilen bir oyuncu. demba ba' nın ise sırtı dönük top alabilme kabiliyeti çok üst düzey değil. gol noktalarına doğru zamanda doğru koşuları yapmak ve etkili son vuruşlar ba' nın oyun yapısının temel iki taşı.
3. ne yaptılar?
gökhan, bir çok maçta skor avantajı yakalanınca tamamen ikinci golü atıp maçın kahramanı olma uğruna oyun disiplininden koptu, birinci misyonu olan hücum şekillendirmede top paylaşımını bıraktı ve sürekli ekstra işler denedi. disiplinden kopmadığı maçlarda zaten beşiktaş harika performanslar gösterdi.
sosa, gökhan' ın disiplinden kopması ve olcay' ın bir türlü bitirici darbeyi vuramamasının doğal sonucu olarak fizik gücünü sürekli boşa harcadı. motivasyonunu koruyamadı ve maçtan koptu. pas hataları çoğaldı, geri dönüş tempoları düştü ve ikili mücadelelerin tamamını kaybetmeye başladı. ben doksan dakika disiplini bırakmayan bir beşiktaş' ta sosa' nın çok daha etkili son yarım saatler çıkartabileceğini düşünüyorum.
olcay, (tabii 60. dakikada oyundan alınmadığı maçlarda) en iyi yaptığı şeyleri yapıp boş alanlara etkili koşular atarak sürekli pozisyon kovaladı fakat töre' nin bencilliği çoğu zaman olcay' a üç pozisyon bulabilecekken tek pozisyona girebilmek olarak yansıdı. bitiriciliği zaten çok üst düzey olmayan olcay da bu yakaladığı az sayıda pozisyonu değerlendiremeyince takımın skor üretkenliği düştü. burada olcay' ın bir handikapı da patlayıcılığının kısıtlı olması. olcay 10-15 metrelerde patlayıcılığı yüksek ama bu mesafe 25-30 metrelere çıkınca patlayıcılık devamlılığı çok çok çok düşük bir oyuncu. yakaladığı geniş alanlarda defansın arkasına sarksa bile yakalanacağını bildiği için kaleye dikine gidip gol vuruşu yapmayı denemek yerine kendi soluna doğru çekip pas verebileceği birilerini araması bu yüzden. kontra atak futboluna çok uygun bir futbolcu değil olcay. kerim mesela 60-70 metre patlayıcılığı olan bir futbolcuyken olcay taş çatlasın 20 metre gidebilir yakalanmadan. en ağır stoper dahil ligdeki tüm savunmacılar olcay' ı 5 metre geriden gelip 25. metrede yakalar.
demba ba, arkasındaki üçlünün üretkenliği skor avantajı yakalanır yakalanmaz domino etkisiyle düşünce ba sürekli boş koşu yapmak zorunda kaldı. nasıl bir boş koşudan bahsediyorum? şöyle: ba defans arkasına yaptığı koşularda ya hiç pas alamadı yada yetişemeyeceği yerlere defanstan uzun top gönderildi. bu durum forvetlerin tamamının enerjisini dakikalarca boşa harcamasına, oyun iştahlarının kırılmasına ve ayaklarının soğumasına sebep olur. nitekim öyle de oldu. ba' nın takım öne geçtikten sonra sayısız maçta dakikalarca topla hiç buluşamadığını gördük.
**
şimdi bu biraz uzun incelemeden sonra bilic' in sezon boyu ürettiği yegane çözüme bakalım. takımın skor avantajını yakaladığı maçlarda ne yapmalıydı, ne yapabilirdi ve ne yaptı bilic?
ne yapmalıydı?
- oyun disiplininden kopan gökhan' ı ikinci bencilliğinde oyundan çıkartmalıydı. oyuna (gerçek mevkisi olan sol kanat olarak) kerim girmeli ve olcay sağ kanada geçip geriden kerim' in defans arkasına yapacağı koşu yollarına pasörlük yapmalıydı.
- veli' nin yerine oğuzhan girmeli ve atiba daha defansif bir görev üstlenmeliydi. panikleyen defanstan topu atiba alacak, oğuzhan ve sosa (hocanın tercihine göre) mc- amc pozisyonlarını bölüşmeliydi.
- orta sahadaki bu değişikliklerin ardından olcay ve ba' nın maç içindeki kondüsyonuna göre biri çıkmalı, yerine cenk girmeliydi. bana kalırsa bu değişiklik olcay- cenk olmalıydı ve çift forvete dönülerek rakip defansın ileri kontrolsüz, cesurca çıkması engellenmeliydi.
ne yapabilirdi?
1. bütün sezon boyunca en azından bir defa olsun necip' e doğal mevkisi olan ön liberoda şans verebilir, orta sahayı kuvvetlendirebilirdi.
2. top tutma kabiliyeti olmayan olcay' ın pozisyonuna (sol forvet) sosa' yı kaydırıp oğuzhan' ı çok daha erken oyuna alabilirdi.
3. hava toplarına ba' dan çok daha doğru zamanlamalarla ve kuvvetli şekilde çıkabilen cenk' i oyuna sokup rakip takımın mesafesini uzatabilirdi.
4. en azından bir kaç maç sarkık libero franco, iki stoper olarak ersan- atınç olmak üzere üçlü bir savunma kurgusu deneyebilirdi. ilk toplarda etkili iki kuvvetli stoper arkasında süpürücü olarak franco kurgusu belki rakip defanstan gelen binlerce uzun toptan çok daha fazlasının takımda kalmasına yardımcı olabilirdi.
5. tolgay' ın sağlıklı olduğu dönemlerde atiba- tolgay- oğuzhan- sosa- töre beşli bloğunu deneyebilirdi.
ne yaptı?
60. dakika: olcay - kerim frei
80. dakikadan sonra: sosa - oğuzhan
eğer sakatlık sebebiyle erken oyuncu değiştirmediyse de 75. dakika civarlarında ba- pektemek veya cenk değişikliği.
mutlaka her maç böyle olmadı. bunu ben de biliyorum fakat bilic' in kafasındaki şablon hep buydu. sakatlık, kırmızı kart gibi durumlar izin verdiği müddetçe bu değişiklik tercihlerine tüm sezon sadık, hatta daha doğrusu saplantılı kaldı bilic. çözüm üretmekten çok ama çok uzaktı. bütün sezon boyunca elindeki mevcut kadronun (gökhan töre' nin kişisel disiplinsizliği haricinde) takım skor avantajı yakaladığında bunu koruyabilmesi için ihtiyaç duyduğu bazı çözümleri, gereken dokunuşları bulamadı. bulduysa da denemedi.
3. genç futbolcuların bireysel performans artışları
- kerim frei: verdiği formayı çok çabuk geri alıp kerim' i girdiği her maçta maçı kurtaran çocuk olmaya çalışmak zorunda bıraktı. genç futbolcular yönlendirmeye ihtiyaç duyarlar. eğer hakettiğini ağzınla deklare ettiğin formayı üçüncü hafta geri alırsan ve bu futbolcuyu tekrar hamle oyuncusu olarak kullanmaya başlarsan doğal bir sonuç olarak bu genç futbolcu sürekli bir kendini ispat etme stresi çeker.
- atınç: sayısız maç atınç' a güvenmek varken stoperde necip, atiba gibi doğal mevkii stoper olmayan futbolcuları tercih etti.
- cenk tosun: sonradan girip maçı kurtaran adam olmasına ve bir çok maçta son derece etkileyici performanslar sergilemesine rağmen asla mustafa pektemek' ten önce tercih etmedi.
- motta: genel olarak düşüşte. biliç' in pozitif etki edemediği futbolculardan.
- ismail köybaşı: sağ bek oynadığı bir maç haricinde pozitif tek performansı yok. biliç hiç faydalanmadı.
- pedro franco: bir anda tepetaklak bir performans düşüşü yaşayan franco' yu son dönemlerde tamamen gözden çıkardı.
- oğuzhan özyakup: bilic geldiği gün neredeyse orada. kabahatin çoğu oğuzhan' da gibi görünüyor, katılıyorum. fakat genel tabloya baktığımızda işin rengi değişebilir. bilic yönetiminde bireysel performansında sıçrama yaşayan tek genç futbolcu gökhan töre oldu.
genç futbolcuların neredeyse hiçbiri gelişim gösteremedi, üzerine koyamadı. eğer kabahatli değilse bile, biliç' in genç futbolcuların performanslarını ileriye taşımada en azından eksikliği olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
***
bu konular göz önünde bulundurularak yapılan transferlere bakarsak bir çok sorun çözülecek gibi.
1- olcay yerine sırtı dönük oyunda, bitiricilikte ve fizik güçte daha iyi olan quaresma
2- ba yerine sırtı dönük oyunlarda, bitiricilikte ve fizik güçte daha iyi olan gomez
3- defans hattına milosevic, tosic, beck gibi üç alternatif
takım katılmış durumda. bir de veli' den daha kaliteli orta saha oyuncusu yolda görünüyor, beklemedeyiz.
yazı padişah fermanına döndü fakat son sözü biraz kısa tutacağım. eğer şenol güneş 2014/ 2015 sezonunu doğru analiz edip, gerekli çözümleri üretebilirse ve genç futbolcuların performanslarını yukarıya taşıyabilirse beşiktaş 2015/ 2016 sezonunda büyük işler yapmaya aday."
Bu arada entrynin sahibi @erebosss adlı kullanıcı, harfiyen katılıyorum bu analize...
